Nil Göksu URGANCIOĞLU
Türkiye’de ihracat denilince akla hep hazır giyim, tarım ürünleri, beyaz eşya gelir. Ancak son yıllarda ihracatın çok sürpriz bir yükselen yıldızı var: Savunma sanayii. Daha evvel savunma sanayii de ithalat bağımlı bir ülkeyken, şimdi kendine kendine yetebilen ve üstelik başka ülkelere yüksek teknolojili savunma sanayii ürünleri satan bir Türkiye tablosu var artık. Peki Türk savunma sanayii yılda ülkemize ihracattan ne kadar kazandırıyor? Hangi ülkeler Türkiye’nin ürünlerine talip? İşte yanıtları:
HEDEF 6 MİLYAR DOLAR
Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre Ekim 2022’de 464 milyon 526 bin dolar ihracat gerçekleştiren Türk savunma ve havacılık sektörü Kasım 2022’de 503 milyon 295 bin dolar ihracata imza attı. 2021 yılının ilk on bir ayında toplamda 2 milyar 778 milyon 328 bin dolar ihracat gerçekleştiren sektör 2022 yılının ilk on bir ayında 3 milyar 770 milyon 415 bin dolarlık ürün ihraç etti. Böylelikle Türk savunma ve havacılık sektörü 2021 yılının ilk on ayına göre yüzde 35,7 daha fazla ihracat gerçekleştirdi.
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’in açıklamasına göre geçen yıl yaklaşık 4 buçuk milyar dolarlık bu sektörün hedefi, bu yıl için 6 milyar dolar. Türkiye özellikle 2022 ve 2023 yılında ürettiği İHA, SİHA, roket mühimmatları ve helikopterleri sayesinde ihracat rakamlarını büyük oranda artırdı.
2023 savunma sanayii hedeflerinden, bugüne kadar gerçekleşenlerin bazıları şöyle:
- Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağı HÜRJET ilk uçuşunu yaptı.
- Muharip İnsansız Savaş Uçağı Bayraktar KIZILELMA’nın çeşitli uçuş manevra testleri ve mühimmat entegrasyonları gerçekleştirildi.
- ÖZGÜR Projesi kapsamında aviyonik modernizasyonu tamamlandı ilk F-16’lar teslim edildi.
- Özgün Helikopter GÖKBEY’in ilk teslimatları Jandarma Genel Komutanlığı’na gerçekleştirildi.
- ANADOLU gemisine konuşlandırılan Bayraktar TB3 SİHA ilk uçuşunu yaptı.
- İMECE Yer Gözlem Uydusu uzaya fırlatıldı.
- Deniz projelerinde, en büyük askeri gemi olacak Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi ANADOLU’yu kullanıma sunuldu.
Savunma ve havacılık cirosu 2022 itibariyle 12 milyar dolar. Bu rakam 20 yıl önce 1 milyar dolardı. Sektörün proje sayısı 800’ün üzerine, toplam sözleşme bedeliyse 5,5 milyar dolardan 60 milyar doların üzerine çıktı. Sektörde ayrıca 2 bine yakın firman savunma sanayiine katkı sunuyor.
BAYKAR 27 ÜLKEYLE SÖZLEŞME YAPTI
Savunma sanayii ihracatının yıldızı hiç şüphesiz ki dünyada pek çok ülkede- Ukrayna, Azerbaycan gibi- savaşın seyrini değiştiren Türk SİHA’ları. Şüphesiz bu konuda bayrağı en önde taşıyansa Bayraktar SİHA’larıyla, Baykar.
Baykar’dan Patronlar Dünyası’na yapılan açıklamaya göre; Tüm projelerini öz kaynakları ile yürüten Baykar, 2003 yılında İHA Ar-Ge sürecinin başlangıcından itibaren tüm gelirlerinin yüzde 75’ini ihracattan elde etti. 2021’de Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre savunma ve havacılık sektörünün ihracat lideri oldu. 2022’de imzalanan sözleşmelerde ihracat oranı yüzde 99.3 olan Baykar, 1.18 milyar dolarlık ihracat yaptı. Savunma ve havacılık sektörünün en çok ihracat gerçekleştiren firması olan Baykar’ın 2022 cirosu 1.4 milyar dolara ulaştı.
MİLLİ SİHA’LAR NATO VE AB ÜLKELERİNİN SEMALARINDA
Baykar, Amerika, Avrupa ve Çinli rakiplerini geride bırakarak Kuveyt Savunma Bakanlığı ile imzaladığı anlaşmayla birlikte 2023 yılına 370 milyon dolarlık Bayraktar TB2 için yapılan ihracat sözleşmesiyle başladı. Son olarak Romanya’ya gerçekleştirilen ihracatla birlikte Bayraktar TB2 SİHA’lar, NATO üyesi 4 ülke, AB üyesi 2 ülkenin envanterine girdi.
Savunma ihracatının dörtte birini gerçekleştirdiklerini belirten şirket, Bayraktar TB2 SİHA için şu ana kadar 30 ülkeyle, Bayraktar AKINCI TİHA için ise 6 ülkeyle ihracat anlaşması imzalandığını kaydetti. Bayraktar SİHA alan ülkelerin listesi hayli uzun: Katar, Ukrayna, Azerbaycan, Libya, Türkmenistan, Fas, Kırgızistan, Nijer, Etiyopya, Pakistan, Tacikistan, Polonya, Cezayir, Somali, Irak, Litvanya, Cibuti, Burkina Faso, Togo, Bangladeş, Arnavutluk, BAE, Romanya, Mali.
TUSAŞ, ABD VE ÇİN’İN GİRDİĞİ İHALEYİ KAZANDI
Türk savunma sanayisi şirketi TUSAŞ da ihracata büyük katkı sunuyor. Örneğin, geçtiğimiz günlerde, Asya-Pasifik Bölgesi’nin en geniş çaplı savunma fuarlarından olan Langkawi Uluslararası Denizcilik ve Havacılık Fuarı’nda yeni bir ihracat başarısına imza attı, ABD ve Çin’in girdiği ihaleyi kazandı. Hava Kuvvetlerinin ihtiyaçları için Malezya Savunma Bakanlığı ile imzalanan sözleşme kapsamında, yaklaşık 100 milyon dolar karşılığında 3 ANKA sistemi ihraç edilecek. Uydu kontrolü yeteneğine sahip ANKA’larda Malezya’nın ihtiyaçlarına özel radarlar kullanılacak. Teslimatların 2 yıl içinde tamamlanması hedefleniyor.
TUSAŞ sadece geçen yıl 1 milyar dolarlık sipariş aldı. Şirket son 5 yıl içinde ise 13 ülkeyle toplam 3,3 milyar dolarlık kontrat imzaladı.
TUSAŞ tesislerinde üretilen platformlardan 6 ülkeye ANKA, 2 ülkeye AKSUNGUR, 3 ülkeye ATAK helikopteri, 2 ülkeye HÜRKUŞ, 1 ülkeye ŞİMŞEK (Yüksek Hızlı Hedef Uçak Sistemi) satışı gerçekleştirildi. Şu ana kadar Filipinler’e 4 ATAK, Kazakistan’a 3 ANKA, Kırgızistan’a 2 AKSUNGUR, Çad’a 3 HÜRKUŞ ve 2 ANKA, Nijer’e 2 HÜRKUŞ, Tunus’a 5 ANKA teslim eden şirket, son 3 yılda yaklaşık 2,5 milyar dolarlık yeni iş geliştirme kontratı imzaladı.
ASELSAN’DAN 9 MİLYON DOLARLIK İHRACAT
Son olarak 25 Mayıs’ta ASELSAN tarafından Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan bildiride adı açıklanmayan uluslararası bir müşteriye 9 milyon 456 bin 866 dolar değerinde ihracat gerçekleştirileceği aktarıldı. Bildiride şu ifadelere yer verildi:
“ASELSAN ile uluslararası bir müşterisi arasında savunma sistemleri ihracatına yönelik toplam bedeli 9.456.866 ABD Doları tutarında bir yurt dışı satış sözleşmesi imzalanmıştır.”
patronlardunyasi.com
